آشنایی با بورس و اوراق بهادار

کلمه بورس برگرفته از نام خانوادگی شخصی به نام «واندر بورس» است که در اوایل قرن چهاردهم در شهر بروژ بلژیک زندگی می کرد و صرافان شهر جلوی خانه او جمع می شدند و اجناس را مبادله می کردند. پول و ارزش ها این نام بعداً (1309) به کلیه مکانهایی که پول و کالا و اسناد مالی و تجاری در آن معامله می شد اطلاق شد. رشد بازار سهام و استقرار آن در عملیات تجاری و اقتصادی با انقلاب صنعتی اروپا و شکوفایی اقتصاد تازه دگرگون شده آن همراه بوده است. اولین بورس اوراق بهادار مشهور جهان در سال 1611 در آمستردام تأسیس شد و شرکت معروف هند شرقی سهام خود را در آن بورس عرضه کرد.

بورس آمستردام یکی از مهم ترین منابع تامین مالی در سطح بین المللی است. لازم به ذکر است که در جریان افزایش چشمگیر معاملات سهام، کشورهای اروپایی مانند انگلستان، آلمان و سوئیس قوانین و مقرراتی را در مورد معاملات سهام و تدابیر اجرایی لازم برای جلوگیری از هرگونه تقلب و نقض حقوق سهامداران وضع کردند.

تاریخچه  سهام

بورس اوراق بهادار اتریش در سال 1771 در وین افتتاح شد و عمدتاً اوراق قرضه دولتی را برای تأمین مالی جنگ معامله می کرد. در پایان قرن نوزدهم، بورس اتریش 2500 سهم در هیئت مدیره خود داشت و یکی از مهم ترین مراکز مالی اروپا به شمار می رفت.

در لندن، معامله گران سهام برای تجارت در کافه ها گرد هم می آمدند. برای تنظیم بازار، قهوه خانه نیو جاناتان در سال 1698 تبدیل به بورس اوراق بهادار شد. بورس اوراق بهادار نیویورک در اواخر قرن 18 (1792) تأسیس شد و با وجود سایر رقبا، از نظر حجم معاملات و اهمیت در رتبه اول قرار گرفت.

بازار سرمایه آمریکا در آمریکا، اولین جایی که به عنوان بازار سهام شناخته می شود، در نیویورک بود، در منطقه ای که در سایه درخت نارون بزرگی در وال استریت قرار داشت، که بعداً به کافی شاپ های اطراف منتقل شد.بورس وال استریت با جمع‌آوری اطلاعات از دلالان (کارگزاران) و گسترش فعالیت‌های خود قوی‌تر شد و به یک مجتمع تجاری بزرگ تبدیل شد که بعداً با نام «بورس سهام نیویورک» به ثبت رسید. در حال حاضر تعداد کارگزاران این بورس به چندین هزار شخص حقیقی و حقوقی می رسد. در حال حاضر بورس اوراق بهادار در اکثر کشورهای جهان فعال است.

تاریخچه بازار سهام در ایران

ایده اصلی ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران به سال 1315 برمی گردد. در این سال یک کارشناس هلندی و یک کارشناس بلژیکی به منظور بررسی و اقدام در تدوین و تنظیم موازین قانونی حاکم بر فعالیت ها به ایران آمدند. از بازار سهام اما با شروع جنگ جهانی دوم تحصیلاتش متوقف شد.

پس از کودتای 28 مرداد 1332، مجدداً در سال 1333، وظیفه تأسیس بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی، صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی وقت محول شد. این گروه پس از دوازده سال تحقیق و تفحص در سال 1345 قانون و آیین نامه تأسیس بورس اوراق بهادار تهران را تهیه و لایحه مربوطه را به مجلس شورای ملی ارسال کرد که در اردیبهشت 1345 به تصویب رسید. با ورود بانک پارس صنعت. و معدن و نفت در بهمن ماه 1346 بورس اوراق بهادار تهران فعالیت خود را آغاز کرد. متعاقباً اوراق دولتی، اسناد خزانه و اوراق بهادار سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق بهادار عباس آباد وارد بورس شد.

در طول یازده سال فعالیت تجاری قبل از انقلاب اسلامی، تعداد شرکت های بورسی، بانک ها و شرکت های بیمه از شش شرکت اقتصادی با سرمایه 2.6 میلیارد ریال به 105 شرکت با سرمایه بیش از 230 هزار میلیون ریال در سال 1357 افزایش یافت. همچنین ارزش معاملات بورس از 15 میلیون ریال به بیش از 150 میلیارد ریال در سال 1357 افزایش یافت.در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با تغییرات ایجاد شده از جمله: 1) تصویب لایحه اداره امور بانکی، 2) ملی شدن شرکت های بیمه، 3) تصویب قانون حمایت و توسعه. صنایع و 4) تملک بسیاری از بنگاه های اقتصادی توسط دولت و همچنین 5) جنگ هشت ساله تعداد شرکت های پذیرفته شده در بورس از 105 شرکت به سال 1357 به 56 شرکت کاهش یافت. دوره رکود بورس. که از همان سال آغاز شد تا سال 1367 ادامه یافت.

از سال 1368 و در چارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، فعالیت مجدد بورس به عنوان سابقه ای برای اجرای خصوصی سازی ها، تصرف و تصرف پس انداز و اختصاص آن به سرمایه گذاری آغاز شد. در سال های پس از احیای بورس تا به امروز، فعالیت بازار سهام فراز و نشیب های زیادی را تجربه کرده است که از آن جمله می توان به رکود سال های 1371 تا 1373 و 1375 تا 1378 و فراز و نشیب های موقتی ناشی از بحران های سیاسی مربوط به جنگ در افغانستان و … اشاره کرد. عراق. .

بورس اوراق بهادار تهران از ابتدای سال 1395 دور جدیدی از فعالیت را تجربه کرد. اقدامات انجام شده در راستای بازسازی ساختار سازمانی و مدیریتی، بکارگیری نوآوری های فنی و تخصصی، اصلاح رویه های نظارتی و نظارتی، بسترسازی برای ارتقای کارایی و بهبود عملکرد بازار و تلاش برای هماهنگ سازی سیاست ها با نیازهای پایتخت. بازار، در کانون توجه و برنامه های اصلاحی قرار دارند.ساختار سازمان بورس جانمایی شده است. البته برخی از این اصلاحات به دلیل نبود ظرف قانونی مناسب متوقف شد.

گام بلند اصلاح قانون بورس پس از 40 سال یعنی در آذرماه 1383 با تصویب قانون جدید بورس توسط شورای اسلامی شهر برداشته شد. قانون جدید بازار اوراق بهادار در مقایسه با قانون قبلی دارای نقاط قوت بسیاری است که از آن جمله می توان به تفکیک عملیات از نظارت، ساماندهی بازار اولیه، ایجاد تنوع در ابزارهای مالی و نظارت قانونی بر ارکان و نهادهای فعال در بازار اوراق بهادار اشاره کرد. بازار سرمایه.در حال حاضر تعداد شرکت های پذیرفته شده در بورس بیش از 336 شرکت و ارزش بازار بورس تهران نزدیک به 65 میلیارد دلار است.

بازار مالی

با تقسیم کل نظام اقتصادی یک کشور به دو بخش واقعی و مالی، بخش مالی را می‌توان به عنوان زیرمجموعه‌ای از نظام اقتصادی تعریف کرد که در آن پس‌انداز و مالکان وجوه، اعتبارات و سرمایه‌ها را در چارچوب قوانین و مقررات خاص انتقال می‌دهند. از پول و سرمایه به سمت متقاضیان جریان می یابد.

بازارهای مالی نیز بازارهایی هستند که دارایی های مالی در آنها معامله می شود. دارایی های مالی دارایی هایی مانند سهام و اوراق قرضه هستند که ارزش آنها به ارزش محصولات و خدمات ارائه شده توسط شرکت های ناشر بستگی دارد. تفاوت بین دارایی های مالی و دارایی های واقعی در این است که دارایی های واقعی ماهیتی فیزیکی دارند، مانند اتومبیل، املاک و لوازم خانگی.

یکی از راه های سرمایه گذاری خرید دارایی های مالی است. مزیت خرید دارایی های مالی نسبت به خرید دارایی های واقعی از منظر اقتصادی این است که اولاً دارایی های واقعی کالاهای مصرفی هستند نه وسیله ای برای پس انداز و سرمایه گذاری. دوم، خرید دارایی های واقعی و معطل نگه داشتن آن ها به امید گران شدن آنها در آینده به معنای بی کار ماندن منابع کشور است و ارزش افزوده ایجاد نمی کند. مگر اینکه استفاده شود. مثل کسی که ماشین یا خانه ای می خرد و اجاره می دهد.

برخی از انواع دارایی های مالی عبارتند از: سپرده های سرمایه گذاری در بانک ها، طرح های بازنشستگی ارائه شده توسط صندوق های بازنشستگی، بیمه نامه های شرکت های بیمه و در نهایت اوراق بهادار قابل معامله در بورس که توسط کارگزاران خرید و فروش می شوند.در علم اقتصاد، بازار مالی به مکانیزمی اطلاق می شود که به شرکت کنندگان اجازه می دهد سهام، کالا یا هر محصول قابل مبادله ای را با هزینه کم خریداری و بفروشند. بازارهای مالی در قرن های اخیر رشد قابل توجهی داشته اند و به طور مداوم در حال تحول و افزایش نقدینگی در جهان هستند.

کارکرد بازارها گرد هم آوردن خریداران و فروشندگان علاقه مند به مشارکت در بازار است. در واقع همه بازارهای مالی به دنبال جذب سرمایه و برقراری ارتباط بین جویندگان سرمایه (وام گیرندگان) و دارندگان سرمایه (وام دهندگان) هستند.

کارکردهای بازار مالی

1. جذب و تجهیز پس انداز و تخصیص بهینه منابع (انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی)

انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی کارکرد اساسی بخش مالی اقتصاد است. واحدهای اقتصادی عموماً شامل واحدهای پس انداز و واحدهای سرمایه گذاری است. نقش بازارهای مالی گرد هم آوردن این دو گروه و ارائه راهکار برای انتقال وجوه از واحدهای دارای پس‌انداز مازاد به واحدهای دارای کمبود منابع یا کسری پس‌انداز است. بدیهی است که تأثیر این انتقال وجوه، ایجاد فرصت برای سرمایه گذاری مولد است. بنابراین مشاهده می شود که در صورت نبود یا ضعف بازارهای مالی، سرمایه گذاری مولد کلان امکان پذیر نخواهد بود.

2. تعیین قیمت وجوه و سرمایه

قیمت وجوه و سرمایه نیز در بازارهای مالی تعیین می شود. بنابراین بازارهای مالی با تعیین قیمت سرمایه و وجوه به شرکت ها در تصمیم گیری های سرمایه گذاری و برنامه ریزی مالی کمک می کنند. به طوری که می توان قیمت بازار سرمایه توسط شرکت را با سودآوری مورد انتظار ناشی از آن مقایسه کرد و بدین ترتیب شرکت ها سرمایه خود را به سرمایه گذاری هایی اختصاص می دهند که بازدهی آنها بیشتر یا مساوی بهای تمام شده سرمایه آنها باشد.علاوه بر این، با استفاده از هزینه سرمایه تعیین شده در بازار مالی، می توان سرمایه گذاری های کوتاه مدت و بلندمدت را با هم مقایسه کرد و ترجیح داد.

اما فرآیند کشف قیمت در بازارهای مالی زمانی به درستی و منصفانه انجام می شود که شرایط بازار رقابتی حاکم باشد. در این شرایط عرضه و تقاضای وجوه و سرمایه تعیین کننده قیمت است و قیمت تعیین شده توسط بازار بهترین راهنما برای تامین کنندگان وجوه یعنی پس انداز و سرمایه گذاران و متقاضیان صندوق ها یا موسسات سرمایه گذاری خواهد بود. سپرده گذاری به این ترتیب تصمیم گیری برای هر دو گروه آسان می شود و منابع سرمایه به بهترین شکل توزیع می شود.

3. انتشار و تجزیه و تحلیل اطلاعات

بازارهای مالی اطلاعات را جمع آوری کرده و از طریق قیمت های منتشر شده منعکس می کنند. حتی افرادی که فرآیند پرهزینه ارزیابی شرکت ها و مدیران و شرایط بازار سهام را طی نکرده اند، می توانند ببینند که قیمت سهام منعکس کننده اطلاعاتی است که دیگران به دست آورده اند. انتشار و تجزیه و تحلیل اطلاعات توسط بازارهای مالی به این معنی است که جامعه منابع کمی را برای به دست آوردن اطلاعات صرف می کند. اقتصادی شدن کسب اطلاعات در مورد فرصت های سرمایه گذاری می تواند به تخصیص بهتر منابع منجر شود.

4. تسهیل معاملات

سیستم‌های مالی که هزینه‌های مبادله را کاهش می‌دهند، می‌توانند به تخصصی شدن فعالیت‌ها، نوآوری‌های تکنولوژیکی و رشد اقتصادی منجر شوند. همانطور که آدام اسمیت (1779) نیز بیان می کند، هزینه های تراکنش کمتر باعث تخصصی تر شدن امور می شود. وجود واسطه ای مانند پول، هزینه مبادله کالا را تا حد زیادی بالا می برد و مبادله را آسان و روان می کند. وجود نهادهای واسطه نیز باعث کاهش این هزینه ها، تقسیم کار بهتر و در نتیجه کارایی و رشد بیشتر می شود.5. توزیع و مدیریت ریسک

بازارهای مالی علاوه بر تخصیص سرمایه پولی، ریسک های اقتصادی را نیز گسترش می دهند. در واقع ریسک انجام فعالیت های اقتصادی و سرمایه گذاری از طریق ایجاد و توزیع اوراق بهادار تفکیک و توزیع می شود. به عبارت دیگر، بازارهای مالی (بازارهای پول و سرمایه) ریسک را از افرادی که در فعالیت‌های اقتصادی بزرگ و پرخطر شرکت می‌کنند، به پس‌اندازهایی که مایل به پذیرش ریسک بازده نامشخص هستند، منتقل می‌کنند.

بازارهای مالی علاوه بر جداسازی ریسک اشتغال و سرمایه گذاری، به افراد امکان می دهد سرمایه گذاری های خود را متنوع کنند. ایجاد تنوع در پرتفوی دارایی منجر به کاهش ریسک می شود. ریسک کل کاهش می یابد زیرا زیان برخی سرمایه گذاری ها با سود سایر سرمایه گذاری ها جبران می شود. بازارهای مالی نیز ریسک عدم نقدشوندگی را کاهش می دهند. نقدینگی عبارت است از سهولت تبدیل دارایی ها به قدرت خرید در قیمت های توافق شده. هزینه های معاملات و عدم تقارن اطلاعاتی باعث کاهش نقدینگی و افزایش ریسک می شود. بازارهای مالی با انتشار و تجزیه و تحلیل اطلاعات و تسهیل معاملات به کاهش ریسک عدم نقدشوندگی کمک می کنند.
دوره ارز دیجیتال در تبریز

بورس یا ارز دیجیتال؟