آشنایی با HSE
فهرست مقاله
HSE مخفف سه واژه Health (سلامت)، Safety (ایمنی) و Environment (محیط زیست) است. این سیستم شامل مجموعهای از قوانین، مقررات و فرآیندهایی است که با هدف حفظ ایمنی کارگران و پیمانکاران در محیط کار، پیشگیری از حوادث آتشسوزی، حفاظت از محیط زیست و کاهش خطرات محیط پیرامون طراحی شده است.در این مقاله به آشنایی با HSE بیشتر خواهیم پرداخت.
ایجاد یک محیط کاری امن و عاری از خطرات و حوادث از طریق پیادهسازی سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) در تمامی صنایع و سازمانها قابل اجراست. آنچه در این فرآیند اهمیت بسیاری دارد، آموزش مستمر کارکنان بر اساس استانداردهای HSE است تا بتوانند بهداشت و ایمنی را بهطور موثر در محیط کار رعایت کنند و از بروز حوادث جلوگیری شود. علاقه مندان می توانند در دوره HSE در تبریز شرکت کنند.
تاریخچه HSE
HSE برای اولین بار در سال ۱۹۷۳ در ایالات متحده آمریکا معرفی شد. یکی از نخستین استانداردهای مرتبط با این حوزه، استانداردهای OSHA (اداره ایمنی و بهداشت شغلی) بود که در سال ۱۹۷۲ در آمریکا تدوین شد. این استاندارد با هدف بهبود شرایط سلامتی و ایمنی کارکنان، افزایش کارایی و کاهش هزینههای نگهداری در صنعت ایجاد شد و توجه بسیاری از صنایع را به خود جلب کرد.
در ادامه، در سال ۱۹۸۴، یک سیستم کامل برای مدیریت محیط زیست تحت عنوان سیستم مدیریت محیط زیستی (EMS) معرفی شد. این سیستم مسئولیت نظارت و مدیریت فعالیتهای صنعتی و محیط زیستی را بر عهده دارد و به پیمانکاران کمک میکند تا شرایط بهتری برای سلامت، ایمنی و حفاظت از محیط زیست فراهم کنند.
در سال ۱۹۹۵، اتحادیه اروپا نظام HSE را با استانداردهای OHSAS معرفی کرد. این استاندارد بر بهرهوری کارکنان، ایمنی و سلامت آنها، و همچنین مدیریت محیط کاری و محیط زیستی نظارت داشت. در نهایت، این استاندارد در سال ۲۰۱۸ جای خود را به ISO 45001 داد که به عنوان یک سیستم مدیریت بهداشت شغلی و ایمنی شناخته میشود و همچنان در صنایع مختلف به کار گرفته میشود.
HSE چیست؟
بهداشت (Health)
بهداشت در سیستم HSE شامل نظارت بر سلامت کارکنانی است که در محیطهای کاری خطرناک و آلوده فعالیت میکنند. این محیطها میتوانند شامل کار با مواد پرتوزا، هوای آلوده یا سایر شرایطی باشند که خطرات بهداشتی برای افراد به همراه دارند.
مزایای نظارت بهداشتی
تشخیص به موقع عوامل زیان آور: شناسایی سریع خطرات بهداشتی به کارفرما امکان میدهد تا کنترلهای لازم را در زمان مناسب اعمال کرده و از گسترش عوامل تهدیدکننده سلامت جلوگیری کند.
ارزیابی دقیق ریسکهای بهداشتی: ارائه اطلاعات کافی جهت ارزیابی و مدیریت خطرات بهداشتی به منظور حفظ سلامت کارکنان.
افزایش آگاهی کارکنان: آگاه سازی کارکنان از خطرات بالقوه محیط کاری به منظور پیشگیری از مشکلات سلامتی.
فرصتهای آموزشی: فراهمکردن زمینه برای آموزش مسائل مرتبط با بهداشت و سلامت به کارکنان و افزایش دانش آنها در این حوزه.
ایمنی (Safety)
ایمنی در HSE به حفاظت از کارکنان در برابر خطرات موجود در محیط کار و فرآیندهای عملیاتی اشاره دارد. برخی از مشاغل ذاتاً پرخطر هستند و احتمال بروز حوادث مختلف در آنها بالاست. برای مثال، فعالیتهایی نظیر کار در ارتفاع، جوشکاری یا حفاری، اگر اصول ایمنی به درستی رعایت نشود، سلامت کارکنان را به خطر میاندازد.
کارکردهای ایمنی در HSE شامل موارد زیر است:
استفاده از تجهیزات ایمنی: تجهیز کارکنان به وسایل ایمنی مناسب جهت حفاظت از سلامتی در برابر خطرات محیط کار.
ایمنسازی محیط کار: شامل اقدامات مختلفی برای کاهش خطرات بالقوه، مانند مدیریت حریق و اجرای دستورالعملهای ایمنی.
پیشگیری از حوادث احتمالی: از طریق مدیریت و نظارت بر محیط کاری، به منظور جلوگیری از بروز حوادث ناگوار.
محیط زیست (Environment)
کارکرد زیست محیطی در سیستم HSE بر کنترل و کاهش اثرات منفی فعالیتهای صنعتی، بهویژه در صنایع نفت و گاز، بر طبیعت متمرکز است. این نظارت شامل مدیریت و کاهش آلودگیهای ناشی از ماشینآلات صنعتی، انتشار گازهای هیدروکربنی، دیزل و سایر مواد مضر است.
هدف اصلی مسائل زیست محیطی در HSE، کاهش تولید پسماندهای زائد و کاهش آلودگیهایی است که به محیط زیست آسیب میزنند. در نهایت، این اقدامات با هدف ارائه راهکارهایی برای جلوگیری یا کاهش اثرات مخرب بر طبیعت انجام میگیرد.
مزایای سیستم مدیریت HSE
بهبود سلامت، ایمنی و افزایش بهرهوری: با کاهش تعداد حوادث در محیط کار، سلامت کارکنان بهبود یافته و کارایی کسبوکار بهطور قابل توجهی افزایش مییابد.
تقویت روابط و افزایش همبستگی: وقتی کارکنان احساس میکنند که سلامت و ایمنی آنها برای سازمان اهمیت دارد، حس ارزشمندی بیشتری پیدا کرده و فضای کاری با انرژی مثبت همراه میشود که این امر به افزایش بهرهوری منجر میشود.
جلب اعتماد سرمایهگذاران و شرکای تجاری: پیادهسازی سیستم HSE باعث ارتقاء اعتماد بانکها، سرمایهگذاران و شرکای تجاری میشود و زمینه برای همکاریهای مؤثرتر و پایدارتر فراهم میگردد.
ایجاد یکپارچگی و هدفمندی در سازمان: سیستم HSE به سازمان کمک میکند تا تمامی بخشها را هماهنگ و هدفمند در راستای بهبود سلامت و ایمنی پیش ببرد.
آمادگی برای شرایط بحرانی: با وجود این سیستم، سازمان آمادگی لازم برای مقابله با حوادث و شرایط بحرانی را خواهد داشت.