آشنایی با علوم قرآن و حدیث
آشنایی با علوم قرآن و حدیث
حدود 400 واحد درسی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور و در شاخه های هنرهای سنتی، علوم انسانی، زبان های خارجی، ریاضی و علوم فنی و تجربی تدریس می شود.
از این تعداد حدود 80 رشته در حوزه علوم انسانی است که تعدادی از آنها به رشته های آموزشی دانشگاه ها اختصاص دارد. در این مجله قصد داریم رشته ای را برای علاقه مندان به تحصیل رشته های قرآنی معرفی کنیم که می توان آن را مادر سایر رشته های قرآنی دانست؛ “رشته علوم قرآن و حدیث”.
زمینه
قرآن و حدیث را می توان منبع و سرچشمه علوم مختلف اسلامی دانست که غالباً به عنوان منبع اصلی معارف و معارف دینی در همه مذاهب اسلامی شناخته می شود.
مطالعه و بررسی این منابع یکی از مهم ترین معارف دینی از آغاز اسلام به شمار می رفته است. تفسیر قرآن کریم، جمع آوری و صحت احادیث، تاریخ قرآن کریم، احادیث و …. از جمله موضوعاتی هستند که همواره مورد مطالعه علمای اسلام بوده و قدمتی به قدمت دوران اسلام دارند.
با تأسیس دانشگاه، این دانش ابتدا به عنوان یک دوره دانشگاهی در سال 1313 در دانشکده معقول و انتقال (دانشکده الهیات نوین) دانشگاه تهران تدریس شد و امروزه نیز در سایر دانشگاه ها تدریس می شود. این رشته در دانشگاه عمدتاً با محوریت مطالعات تاریخی و علوم حاشیه ای در حوزه قرآن و حدیث شکل می گیرد.
مرکزیت
این حوزه با محوریت بررسی های تاریخی و علمی شکل گرفت و محتوای و مباحث صوری قرآن و حدیث بررسی می شود و موضوعاتی مانند تفسیر قرآن، روش های فهم قرآن، جست‌وجوی تاریخ قرآن و حدیث، روش‌های تأیید صحت اسناد حدیث و غیره.
دروس، گرایش ها و سطوح تحصیلی رشته
دوره آکادمیک در رشته علوم قرآن و حدیث شامل مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری از دانشگاه های دولتی، مستقل، غیرانتفاعی، پیام نور و سایر دانشگاه ها می باشد… آموزش داده شده است. دانشجویان در دوره کارشناسی (10 واحد عمومی، 57 واحد دروس تخصصی و 68 واحد دروس اصلی، جمعاً 135 واحد)، در مقطع کارشناسی ارشد (32 واحد دروس اصلی با پایان نامه و حداکثر 12 واحد دروس جبرانی و مجموعاً حداکثر 44 واحد) و در مقطع دکتری (36 واحد شامل 18 واحد نظری و 18 واحد پایان نامه). البته ممکن است در تعداد واحدها در دانشگاه های مختلف تفاوت جزئی وجود داشته باشد.
روندهای اصلی علوم قرآن و حدیث
دوره علوم قرآن و حدیث دارای بیش از 10 گرایش در سطح عالی است که این گرایش ها را می توان در 4 گروه کلی قرآن و حدیث، علوم قرآنی، علوم حدیث و تفسیر خلاصه کرد.
مقاطع کارشناسی ارشد این رشته به صورت آموزشی و پژوهشی در دانشگاه های مختلف و کارشناسی ارشد پیوسته نیز در برخی از دانشگاه ها ارائه می شود. دوره دکتری این رشته از دو بخش آموزشی و پژوهشی تشکیل شده و دوره دکتری به صورت مستمر ارائه می شود.
فرصت های حرفه ای
از جمله فعالیت های علمی احتمالی فارغ التحصیلان این رشته می توان به تدریس در دانشگاه ها، جسارت در عرصه های فرهنگی و فعالیت های پژوهشی در موسسات مربوطه اشاره کرد. برخی از فارغ التحصیلان این رشته نیز جذب فعالیت های اجرایی و فرهنگی مانند مدیریت قرآنی و دینی می شوند.
فارغ التحصیلان رشته علوم قرآن و حدیث می توانند در زمینه های آموزشی، پژوهشی و وکالت به فعالیت خود ادامه دهند.
تدریس، تدریس، امکان اخذ مجوز مراکز آموزشی از قبیل مدارس، مهدکودک ها، پیش دبستانی ها و مؤسسات فرهنگی و مذهبی و …، استخدام در پژوهشگاه ها، استخدام در مراکز غیر پژوهشی به عنوان پژوهشگر، فعالیت مؤلف و محقق، استخدام در مراکز دولتی، فعالیت های فرهنگی و مذهبی در زمینه خطابه، تبلیغات و غیره… می توان به عنوان فرصت های شغلی که فارغ التحصیلان این رشته می توانند مشغول به کار شوند نام برد.
نکاتی برای علاقه مندان
منابع اصلی حوزه علوم قرآن و حدیث «قرآن» و «احادیث» است که البته به زبان عربی است; بنابراین دانش آموزان باید در بهبود زبان عربی خود کوشا باشند و بتوانند متون عربی را به راحتی بخوانند. علاقه به تحقیق و مطالعه مستمر در موضوعات اسلامی و قرآنی و همچنین داشتن قدرت بیان و حافظه خوب از عوامل موفقیت در این زمینه است.
