آشنایی با مهندسی بهداشت حرفه ای

بهداشت حرفه‌ای یا بهداشت حرفه‌ای یا بهداشت حرفه‌ای شاخه‌ای از علوم بهداشتی است و شامل شناسایی، ارزیابی و کنترل عوامل زیان‌ آور محیط کار همراه با یک سری مراقبت‌های بهداشتی به منظور سالم‌سازی محیط کار و حفظ سلامت کارگران است. . بهداشت حرفه ای ترکیبی از علوم پزشکی و مهندسی است.

بهداشت حرفه ای را می توان به طور خلاصه به عنوان علم و هنر ارائه سلامت در محیط های شغلی تعریف کرد و مهندس یا متخصص بهداشت حرفه ای بهداشت حرفه ای فردی است که مسئول شناسایی، ارزیابی و حذف یا کنترل عوامل خطر شغلی است.

حفظ و ارتقای حداکثر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کارگران در مشاغل مختلف، با پیشگیری از خطراتی که سلامت کارگران را تهدید می کند، مطالعه شرایط نامناسب محیط کار و اثرات نامطلوب آن بر سلامت آنان. کارشناس بهداشت حرفه ای که در این زمینه فعالیت می کند، با شناختی که از محیط کار، فرآیندهای کاری، خطرات و عوامل زیان آور محیط کار و همچنین اثراتی که این عوامل بر سلامت کارگران می گذارد، به دنبال آن است. از طریق تحقیق، ارزیابی، اندازه گیری و کنترل عوامل زیان آور در محیط کار، سلامت و بهبود محیط کاربر. اگر مهندس بهداشت حرفه ای بیماری های شغلی را در کارکنان تشخیص دهد، آنها را برای تشخیص و درمان قطعی به پزشک ارجاع می دهد.

عوامل زیان آور محیط کار که شناسایی و کنترل آنها یکی از وظایف اصلی مهندسی بهداشت حرفه ای است عبارتند از:

عوامل فیزیکی مضر محیط کار شامل صدا، گرما و رطوبت، سرما، لرزش، فشار (کمبود و افزایش فشار)، روشنایی (کمبود و افزایش نور)، اشعه مادون قرمز، اشعه ماوراء بنفش، اشعه یونیزان و الکتریسیته.
عوامل شیمیایی مضر در محیط کار مانند گازها، بخارات، دود و غبار، گرد و غبار، اسیدها و قلیاها، فلزات و غیره.
عوامل بیولوژیکی مضر در محیط کار شامل ویروس ها، قارچ ها، انگل ها، باکتری ها و..
عوامل مضر مکانیکی و ارگونومیکی محیط کار از جمله: وضعیت نامناسب بدن در حین کار، بلند کردن و حمل بیش از تعداد کارکنان، سطوح کار شامل میز، صندلی، ابزار مورد استفاده، تجهیزاتی که به درستی طراحی نشده اند و…
عوامل زیان آور روحی و روانی در محیط کار مانند روابط کارگر با کارفرمایان، همکاران، زیردستان، مشوق ها و تنبیه ها، ارتقای شغلی، رضایت شغلی و…

وظایف مهندس بهداشت حرفه ای

وظایف اصلی یک مهندس بهداشت حرفه ای در مراکز صنعتی، شرکت ها و واحدهای کاری عبارتند از:
نظارت فنی کارکنان برای رعایت استانداردهای بهداشت حرفه ای
به طور منظم از بخش های مختلف بازدید کنید، مشکلات بهداشت حرفه ای را شناسایی کنید و تصمیم به حل آنها بگیرید
محیط کار را از نظر وجود عوامل زیان آور (نمونه برداری، اندازه گیری و ارزیابی مستمر) بررسی کرده و برای حل آنها برنامه ریزی کنید.
نظارت بر اجرای صحیح مقررات بهداشت حرفه ای
تهیه و تدوین مطالب و مطالب آموزشی اعم از بروشور، پوستر، نشریه، فیلم و …. برای کارمندان و مدیران برای آموزش.
حوادث و مشکلات موجود در محیط کار را بررسی و تجزیه و تحلیل کرده و در رفع یا پیشگیری از آن ها بکوشید
نظارت بر کلیه امور بهداشتی مانند آشپزخانه، اتاق غذاخوری، حمام و غیره.
تهیه گزارش از وضعیت بهداشت حرفه ای، بیماری ها و مشکلات این حوزه برای مدیران و سازمان های ذیربط
وظایف اصلی یک مهندس بهداشت حرفه ای در مراکز بهداشتی
کسب دانش و اطلاعات کافی در مورد وضعیت بهداشت حرفه ای کارگاه ها و کارخانه ها
ایجاد و نظارت بر اجرای برنامه های پیشگیری از انواع بیماری های شغلی و عوارض ناشی از آن
نمونه برداری، اندازه گیری و ارزیابی عوامل زیان آور در محیط کار
پیگیری اجرای طرح های بهداشت حرفه ای
برنامه ریزی و اجرای برنامه های آموزشی برای مسئولان بهداشت حرفه ای، اعضای کمیته های حفاظت فنی و بهداشت حرفه ای و غیره.
بررسی گزارش های دریافتی از واحدها، کارگاه ها و کارخانجات، شناسایی عیوب و صدور اخطار در صورت لزوم.
مجوز برای شرکت های خصوصی ارائه دهنده خدمات بهداشت حرفه ای

دانش و مهارت های مورد نیاز

آشنایی کامل با دانش، قوانین و مسائل بهداشت حرفه ای مهندس بهداشت حرفه ای –
مسئولیت
دقت و توجه به جزئیات.
مهارت های ارتباطی کافی
توانایی تصمیم گیری صحیح و به موقع.
توانایی خوب برای حل مشکلات.
آشنایی کافی با مشکلات فنی صنعت و سازماندهی محل کار.
قدرت بدنی و استقامت کافی.
توانایی آموزش موضوعات بهداشتی و ایمنی به کارکنان.

تحصیلات مورد نیاز و نحوه ورود به کار

فارغ التحصیلان مهندسی بهداشت حرفه ای کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می توانند وارد این شغل شوند.بازار کار مهندس بهداشت حرفه ای و آینده حرفه ای
مهندس بهداشت حرفه ای می تواند در وزارتخانه های کار، تعاون اجتماعی و رفاه، صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی، انرژی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و صنایع دفاعی کار کند.

سازمان ها، شرکت ها و کارخانه های بزرگی مانند نفت، ذوب آهن، هواپیمایی کشوری، ایران خودرو، پلی اکریل دارای واحدهای بهداشت حرفه ای بسیار قوی هستند و چندین مهندس بهداشت حرفه ای در هر یک از این واحدها کار می کنند. در حال حاضر، بیش از 50 درصد از فارغ التحصیلان مهندسی بهداشت حرفه ای به صورت تمام وقت یا نیمه وقت در کارخانه ها و سازمان های مختلف به عنوان کارمندان دولت بهداشت حرفه ای کار می کنند.

علاقه مندان به حوزه آموزش و تدریس نیز ممکن است به دلیل داشتن مدارک تحصیلی عالی در مهندسی بهداشت حرفه ای به دانشگاه ها و کالج ها جذب شوند.

از آنجایی که اهمیت این کار اخیرا در سال های اخیر برای کارخانه ها و صنایع مختلف آشکار شده است و به دنبال اجرای شعار پیشگیری به جای درمان برای کاهش هزینه های خود هستند، بازار برای این کار مناسب است. کشور و آینده شغلی خوبی در پیش رو دارد.

بازار کار و فرصت‌های شغلی

مهندسان بهداشت حرفه‌ای می‌توانند در بخش‌های مختلفی از صنایع و خدمات مشغول به کار شوند. برخی از زمینه‌های کاری این رشته عبارت‌اند از:

• صنایع تولیدی: کارخانجات و واحدهای صنعتی معمولاً به مهندسان بهداشت حرفه‌ای نیاز دارند تا خطرات زیست‌محیطی و ایمنی در محیط کار را کنترل کنند.
• شرکت‌های پیمانکاری: مهندسان بهداشت حرفه‌ای می‌توانند در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی به عنوان مسئول ایمنی و بهداشت فعالیت کنند.
• مراکز درمانی و بیمارستان‌ها: بهداشت حرفه‌ای در این محیط‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد و به پیشگیری از انتقال بیماری‌های عفونی کمک می‌کند.
• سازمان‌های دولتی و نهادهای نظارتی: برخی از سازمان‌های دولتی مسئولیت نظارت بر رعایت اصول ایمنی و بهداشت حرفه‌ای در صنایع مختلف را برعهده دارند.

نرخ اشتغال این شغل در برخی از کشورهای جهان

ایالات متحده آمریکا – پیش بینی ها نشان می دهد که نرخ اشتغال این شغل بین سال های 2010 تا 2020 9 درصد رشد خواهد کرد در حالی که این رقم برای مشاغل متوسط ​​​​14 درصد خواهد بود.

استرالیا – طی 5 سال گذشته، نرخ رشد شغلی برای این شغل 89.7 درصد بوده است. در حالی که این عدد برای مشاغل متوسط ​​7.8 درصد بوده است. پیش بینی ها رشد متوسطی را در آینده نرخ رشد اشتغال این شغل برآورد می کند.

حقوق و درآمد مهندس بهداشت حرفه ای
مهندسان بهداشت حرفه ای شاغل در بخش دولتی طبق قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق می گیرند.کسانی که در بخش خصوصی کار می کنند بسته به تخصص، تجربه و نوع توافقی که با کارفرمای خود می بندند، درآمدهای متفاوتی دارند.

در آخرین تحقیقات انجام شده در پایان سال 1391 توسط متخصصان مختلف مشاغل در کشور، گروه های مختلف شغلی از نظر درآمد مورد بررسی قرار گرفته اند. بر این اساس میانگین حقوق و درآمد مهندسان بهداشت حرفه ای در مشاغل مختلف و در سطوح مختلف سازمانی (کارشناس، سرپرست و مدیر) استخراج شده است.

حداقل، حداکثر و متوسط ​​درآمد ماهانه برای مهندس بهداشت حرفه ای در هر موقعیت و در هر دسته سازمانی ذکر شده است. به عنوان مثال مهندسان بهداشت حرفه ای که به عنوان کارشناس HSE در رده خبره فعالیت می کنند، در پایان سال 2012 حداقل درآمد 550000 تومان، حداکثر درآمد 198000 تومان و متوسط ​​درآمد ماهانه 1100000 تومان داشته اند.

درآمد ماهانه متخصص بهداشت حرفه ای در ایران
همچنین از آنجایی که تجربه و سابقه کاری یکی از عوامل موثر در تعیین حقوق و درآمد هر فرد از جمله مهندسان بهداشت حرفه ای می باشد، درآمد مهندسان بهداشت حرفه ای در جای دیگری از این تحقیق از نظر سابقه کار در سطوح مختلف سازمانی مورد بررسی قرار گرفته است. همانطور که در تصویر زیر مشاهده می شود، در هر سطح سازمانی با افزایش سابقه کار، درآمد و حقوق مهندس نیز بهداشت حرفه ای افزایش می یابد.

درآمد مهندسان بهداشت حرفه ای در برخی از کشورهای جهان
ایالات متحده آمریکا: متوسط ​​درآمد سالانه این شغل در سال 2012 66800 دلار است.

استرالیا: متوسط ​​درآمد سالانه این شغل تقریباً 71000 دلار آمریکا (قبل از کسر مالیات) است.

شخصیت های مناسب برای شغل مهندسی بهداشت حرفه ای

در انتخاب شغل مناسب باید برای هر فرد عوامل متعددی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … در نظر گرفته شود.یکی از مهم ترین عوامل، ویژگی های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیند پیچیده ای است که به تجربه و زمان کافی نیاز دارد. البته هر فردی ویژگی های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که تیپ های شخصیتی مشابهی دارند باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.

به طور کلی همیشه در همه مشاغل افراد موفق با تیپ های شخصیتی مختلف وجود دارند و نمی توان به طور دقیق بیان کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی در این شغل موفق هستند. اما طی تحقیقات انجام شده تیپ های شخصیتی متقاضی این شغل عموماً این شغل را بیشتر دوست داشتند و رضایت شغلی بیشتری از آن داشتند. دوره تکنسین داروخانه در تبریز