فهرست مقاله

اطفاء حریق یا آتش‌نشانی، مجموعه اقدامات کنترل و مهار آتش‌سوزی‌های ناخواسته است. هدف اصلی این اقدامات، حفاظت از سلامت افراد، دارایی‌ها و محیط زیست می‌باشد. در تمامی کشورها، سازمان‌های آتش‌نشانی برای مقابله با حریق و حوادث مختلف فعالیت می‌کنند.

آتش‌نشانان متخصصانی هستند که آموزش‌های تخصصی در زمینه‌های اطفاء حریق، امداد و نجات و ایمنی را گذرانده‌اند. آنها وظیفه حفاظت از جان و اموال مردم در برابر حریق و دیگر خطرات را برعهده دارند و در مواقع اضطراری به کمک حادثه‌دیدگان می‌شتابند. علاوه بر این، آتش‌نشانان در زمینه آموزش و مشاوره ایمنی به افراد و جامعه نقش مهمی ایفا می‌کنند.

تاریخچه آتش نشانی از کجا شروع شد؟

از زمانی که انسان آتش را کشف کرد، برای مهار آتش هم مبارزه کرده است چون گسترش آتش در هر صورت آسیب زننده است. شاید اولین سازمان ها در تاریخچه آتش نشانی همان افرادی باشند که به هنگام وقوع حادثه به کمک یکدیگر می‌رفتند.

اولین تشکیلات آتش نشانی رومی توسط مارکوس کراسوس ایجاد شد. او بعد از اینکه مشاهده کرد که یکی از ساختمان های معروف روم در حال سوختن است و هیچ تیم قوی و با تجربه ای برای مهار کردن آتش وجود ندارد.تصمیم جدی و قاطعانه ای برای تاسیس یک تیم آتش نشانی گرفت.

شیوه های اطفا حریق

معمولا مهمترین نکته در هر آتش سوزی، جلوگیری از انتشار آتش است. روش های موجود برای اطفا حریق شامل روش های کلی و عمومی هستند. در کل، برای مهار آتش باید یکی از سه ضلع آتش شامل اکسیژن، حرارت و مواد اشتعال زا را کنترل و محدود کنیم. روش های کلی اطفا حریق عبارتند از: سرد کردن حریق: معمولترین و قدیمی ترین روش برای کنترل و خاموش کردن آتش است که عموما با استفاده از آب انجام می شود.

این روش برای حریق های نوع A مناسب هستند. خفه کردن حریق: خفه کردن حریق به معنی پو شاندن روی آتش با موادی است که مانع از رسیدن اکسیژن به آتش می شوند. اگرچه این روش، برای همه حریق ها مناسب نیست اما برای اکثر آنها کاربرد دارد. این نوع خفه کردن در مواردی که آتش ، اکسیژن تولید می کند (مانند مواد نیتراته و زنجیره های عالی اکسیژن دار) و همچنین در جایی که مواد به سرعت آتش می گیرند، کارایی ندارد. (دوره اصول آتش نشانی در تبریز)

علاوه بر این، موادی که به عنوان پوشش مورد استفاه قرار می گیرند باید سنگین تر از هوا بوده و یا حالت پوششی داشته باشند. مانع شدن یا از بین بردن مواد قابل اشتعال: این روش در آغاز حریق امکان پذیر و عملی است و میتوان برای اطفا حریق ، اقداماتی مانند قطع جریان ، جا به جایی مواد ، رقیق کردن ماده سوختنی و کشیدن دیوار حائل را انجام داد.

کنترل واکنش های زنجیره ای: این روش بسیار پرهزینه و دشوار بوده و در آن از ترکیبات هالن ( مواد هالوژنه از مشتقات۴ CH یا C2H6 می باشند که بجای یک یا چند عنصر هالوژنه (شامل I، Br ،Cl، F) جایگزین شده است . هالن در هنگام اطفاء بدون بجای گذاشتن اثرات تخریبی و باقیمانده بر روی مواد و دستگاه ها می تواند بطور بسیار موثری ایفای نقش نماید . مکانیسم اثر هالن تا حدودی مشابه CO2 بوده و چون سنگین تر از هوا هستند می توانند بسرعت روی حریق را پوشانده و مانع رسیدن اکسیژن گردند. ) و جایگزین های آن و برخی ترکیبات جامد مانند جوش شیرین استفاده می کنند. (آموزش اصول آتش نشانی در تبریز)

انواع حریق ها و تعریف آنها

به منظور سهولت پیشگیری و کنترل آتش سوزی ، حریق ها با توجه به ماده سوختنی به چند دسته تقسیم میشوند که شامل:

حریق دسته A : اين نوع آتش سوزي، حاصل سوختن مواد معمولي قابل احتراق ، عموما مواد جامد و داراي تركيبات آلي طبيعي يا مصنوعي،است كه پس از سوختن از خود خاكستر به جا مي گذارند. (دوره اصول آتش نشانی در تبریز)

حریق دسته B: اين آتش سوزی، به دلیل سوختن مايعات قابل اشتعال يا جامداتي كه به راحتي قابليت مايع شدن دارند ، عموما مواد نفتي و روغنها ي نباتي ،پديد مي آيد. اين حريق عموما، از طریق خفه كردن اطفا می شود .

حریق دسته C: اين دسته، شامل آتش سوزي ناشي از گازها يا مايعات يا مخلوطي از آنهاست كه براحتي قابليت تبديل شدن به گاز را دارند( مانند گاز مايع و گاز شهري) . اين گروه، نزديكترين نوع حريق به دسته B هستند و عموما از طریق خفه كردن و سد کردن مسیر نشت اطفا می شود. (دوره اصول آتش نشانی در تبریز)

حریق دسته D: شامل حريق هاي الكتريكي است . اما این دسته ،در تقسيم بندي اروپايي شامل گاز هاي آتش گير هستند. علاوه بر این، اخيرا دسته جديدي تحت عنوان K يا F اضافه شده كه به علت وسعت حريق ها ،جاي خود را باز کرده است . اين دسته، به حريق در آشپز خانه و روغن هاي آشپزي ارتباط دارد

حریق دسته E: اين دسته شامل حريق هاي الكتريكي است كه عموما در وسايل الكتريكي و الكترونيكي رخ می دهد (مانند سوختن كابلهاي تابلو برق يا وسايل برقي و حتي سيستم های كامپيوتري). نامگذاري اين دسته نه بخاطر متفاوت بودن نوع ماده سوختني بلكه بخاطر مشخصات وقوع ، اهميت و نوع دستگاهی است كه حريق در آنها اتفاق می افتد . راه اطفا اين دسته حریق، قطع جريان برق ، خفه كردن حريق با گاز CO2 و هالوكربن است.(دوره اصول آتش نشانی در تبریز)

ایمنی حریق در صنعت

احتمال دارد که کارکنان محیط های صنعتی در معرض مواد منفجره یا قابل اشتعال قرار بگیرند. مجاورت با این مواد می تواند به سوختگی یا دیگر آسیب های مرتبط به آتش منجر شود و سلامت کارکنان را به خطر اندازد. حال ، به منظور آمادگی کارکنان برای مقابله با خطرات چنین مواد و محیطی، آنها باید در زمینه پیشگیری از این خطرات و مقابله به آنها ، در صورت مواجه شدن، آموزش ببینند.

عالل عمده سوانح و حوادث ناشی از کاردر محیط های صنعتی را میتوان به مواردی مانند : تراکم کارکنان در محیط های کاری نسبتا کوچک افزایش قدرت ماشین آلات و تعدد مواد خطرناک افزایش سرعت حرکت ماشین ها و محدود بودن و سرعت کم عکس العمل کارکنان فقدان آموزش کافی برای کار با ماشین آلات خستگی و بی حوصلگی و افزایش اشتباهات کارکنان توجه بیش از حد به افزایش سطح تولید و در نتیجه افزایش ساعت های کاری عدم سرمایه گذاری در سیستم های حفاظتی و برنامه ریزی برای ایمنی کارکنان تعدد ماشین آلات در محیط های کوچک و ایجاد سر و صدای زیاد با وجود اقدامات ایمنی که کارگاه ها و محیط های صنعتی انجام میدهند، اما به نظر میرسد

که این اقدامات کامل و کافی نباشند و خود کارکنان نیز باید گام هایی در جهت سلامت و حفاظت از خودشان بر دارند. اقداماتی که خود کارکنان نیز می توانند انجام دهند شامل شناسایی ، تشخیص و ارزیابی انواع سوختگی ها ، یادگیری مطالب جدید و کاربردی در مورد رویه های سلامتی و ایمنی در برابر سوختگی ها و ارزیابی خطرات محل کار و تمرکز برای جلوگیری از آنهاست. (دوره اصول آتش نشانی در تبریز)

دوره اصول آتش نشانی در تبریز

دوره آتش نشانی در تبریز در مجتمع آموزشی آپادانا با هدف آشنایی پرسنل و کارکنان سازمان ها و شرکت ها با اصول صحیح استفاده از خاموش کننده های دستی جهت استفاده در مواقع بروز آتش سوزی تعریف شده است. یادگیری اصولی استفاده درست از کپسول های خاموش کننده، انتخاب درست کپسول اطفای حریق مناسب برای انواع آتش سوزی ها، نکات ایمنی مرتبط با استفاده، نصب و تعمیر و نگهداری اینگونه خاموش کننده های دستی از ویژگی های برجسته این دوره آموزشی است. (دوره اصول آتش نشانی در تبریز)(آموزش اصول آتش نشانی در تبریز)